Sâmipaşazâde Sezâi Sergüzeşt'te, küçük
yaşta Kafkasya'dan İstanbul'a esir olarak
getirilen Dilber'in değişik konaklarda yaşadığı
yürek burkan serüvenini anlatır. Harputlu
Mustafa Efendi'nin konağında küçük bir
hizmetçi kız olan Dilber; Celâl Bey'in önce
oyalanacak bir köle, sonra sevgili olarak
gördüğü Dilber; Mısırlı zenginin konağında
ise odalık olmaktansa ölümü göze alan Dilber.
Bu türden bir anlatım yazınımızda ilktir.