Câhiz bu kitabında Abbâsî döneminin toplumsal yapısı, zenginliğin ya da fakirliğin psikolojisi vb konuları ele alıp değerlendiriyor. Kitabı renkli kılan özelliklerinden biri de dönemin ünlü şarkıcılarından saray yazarlarına dek birçok konuyu ele almasıdır. Onun toplumsal olaylarda neden-sonuç ilişkisine verdiği önem, İbn Haldûn'un öncüllerinden biri olduğu tezini destekliyor. Şöyle diyor yazar: Birtakım sonuçlara yol açan durumları iyi araştır. Bu durumlar, ortaya çıkacak sonucu ta başından içermektedir. Bi

Elinizdeki kitap edebiyat, dil, felsefe, kelâm ve tasavvuf gibi birçok alanda eser vermiş olan Ebû Hayyân Tevhîdî'nin başta ünlü hocası Ebû Süleyman Sicistânî olmak üzere çağdaşı olan ünlü bilginlerle yaptığı diyaloglardan veya önceki bilginlerin risalelerinden derlediği ve zaman zaman da kendi yorumuyla renklendirdiği konulardan oluşmaktadır. Kitabın ana konusu, ahlak, ruh ve insan eylemleridir. Yeni Platoncu felsefenin yoğun etkilerini taşıyan bu kitap İslâm düşüncesinin oluşum safhalarında ruh, akıl ve e