Ali Bey, onu büyük bir aşkla seven baştan çıkarıcı Mehpeyker ve mâsum Dilâşûb... İntibâh, bu üç gencin felâketle sonuçlanan serüvenlerinin romanıdır. Nâmık Kemal'in Romantik üslûpla kaleme aldığı bu yapıtta, tutkuya dönüşen aşkın hem sevecenliğe, fedâkârlığa yol açan güzel yüzü; hem de kötülüklere, ölüme yol açan çirkin yüzü ba- şarılı bir anlatımla veriliyor. Mutluluğu aile yuvasında değil, kötü kadının aşkında arayan Ali Bey'in yol açtığı dramdan, herkesin kendi payına bir ders çıkaracağı kesindir.

Edebiyatımızda gerçekçilik akımının ilk örneklerinden sayılan Araba Sevdası, Avrupa görmüş gençlerden; Frenkler gibi süslü gezen, gösteriş olsun diye cebinde Fransızca dergi ve gazetelerle dolaşan, Bonjur! Bonsuvar! Vuz alle biyen! diyebilmek için Beyoğlu'nda adam arayan; Türkçe konuşurken araya yalan yanlış Fransızca sözcükler katmadan edemeyen; savurganlığa, borç etmeye özenen; Türkçe'yi kaba bir dil sayıp bu dilin câhili olduğu için övünen Bihruz Bey'in trajikomik öyküsüdür. Romanın kahramanı Bihruz Bey,

Yazınımızın önemli başyapıtlarından Eylül romanının yazarı Mehmet Rauf'un Define ve devamı Kan Damlası adlı romanları, polisiye roman türünün sürükleyici örneklerindendir. Define'de, Divan şairi Fuzûlî'nin Divan'ındaki kimi sözcüklerle şifrelenip nerede gizlendiği belirtilen altın paraların ve mü- cevherlerin bulunuş serüveni, heyecanlı bir dille anlatılır. Define yayımlandığı dönemde olduğu kadar, bu gün de aynı zevkle ve heyecanla okunacak usta işi bir romandır.

Eylül yazarı olarak ünlenen Mehmet Rauf'un Böğürtlen romanı, popüler yazınımızın güzel örneklerinden biridir. Pertev, Büyü- kada'da tanıştığı Böğürtlen adını verdiği Müjgân'a, ilk görüşte vurulur. Müjgân'sa insanlardan kaçan, gerçek aşkı bulamayaca- ğına inanan, gururlu bir kızdır. Pertev, acaba Müjgân'ın gönlünü kazanıp mutlu olabilecek midir?

Tanzimat dönemi yazarı Nâmık Kemal'in Cezmi romanı, anıtsal bir çağ romanı örneğidir. Yapıtta, Osmanlı devletinin yükselişinin doruğu sayılan, ama yıkılışının tohumlarını da içinde taşıyan XVI. yüzyılda geçen olaylar, her ikisi de tarihte gerçekten yaşamış olan Cezmi'nin ve Kırım Hanı Âdil Giray'ın başından geçen serüvenlere koşut olarak ve tarihe uygun bir anlatımla verilmiştir. Tarihsel olaylar ve siyasal entrikalar, Perihan'ın Âdil Giray'a duyduğu saf ve temiz, Şehriyâr'ınsa tutkulu ve ikiyüzlü aşkları,