Bozkır, Çehov’un ilk kez edebiyatın büyükleri arasına girmesini sağlayan yapıtıdır. Bir anlamda edebi ustalık sınavını geçtiğinin belgesidir. Bu sebeple Bozkır yayınlandıktan sonra Çehov, eleştirmenler tarafından Gogol ve Tolstoy ayarında birinci sınıf bir yazar olarak görülmeye başlanmıştır. Bozkır, hem büyük bir yazarın nasıl doğduğunu bize yeniden hatırlatacak, hem de onun kısa öykülerindeki sağlam örülmüş yapının ve sıradan olayları olağanüstü bir etki yaratacak şekilde anlatma yeteneğinin gelişim

Bir karşıtlıklar dönemi olan Kraliçe Victoria ‘çağı’, görkemli bir zenginlikle muazzam bir yoksulluğun, sanayileşen kent ve kırsalın olduğu kadar akıl ile akıldışının, doğaüstünün yan yana var olduğu bir toplumsal evreyi temsil eder. Dickens 1843 yılında üzerinde çalıştığı romanın taslağını bir yana bırakıp okuru “Gotik” türün fizikötesi dünyasında yolculuğa çıkartırken, sıkıcı, buz gibi duygusuz, açgözlü Scoorge kimliğinde ölümsüz bir karakter yaratmıştır. Bir Noel Şarkısı sadece edebiyatın değil,

Türk edebiyatında köy ve köylü konusunu işleyen ilk yapıt olan Karabibik, Talip Apaydın’dan Kemal Tahir’e birçok yazarımızı etkilemiştir. Nâbizâde Nâzım’ın yapıtında bir köyü, köy yaşamını, gözleme dayandığı besbelli olan bir ustalıkla canlandırması şaşırtıcıdır. Karabibik’te, örneğin Namık Kemâl’in İntibâh romanında olduğu gibi her hangi bir ahlaksal ders verme amacı güdülmez. Yansız bir tutum takınılır. Karabibik, aynı yazarın yayınlarımız arasında bulunan Zehra romanıyla birlikte edebiyatımızın en

Platon, nefret ettiğini söylediği dönemin politik yapısından ve devlet düzeninden yakınırken, yozlaşmanın örneği olarak “arkadaşı olan yaşlı bir adamın” haksız yere ölüme mahkûm edilişini örnek gösterir. Sokrates’tir bu kişi. Sokrates’in ünlü “Savunması”, biri Xenaphon’a biri de Platon’a ait olan iki metin üzerinden günümüze ulaşmıştır. “Savunma” bize, bir yandan İÖ 4. yüzyılın Atina’sının hukuk sisteminin ve devlet düzeninin işleyiş ve zaaflarını tanıtırken bir yandan da “Yunan aydınlanmasına” diren

Vatan şairi Namık Kemal’in Vatan yahut Silistre adlı oyunu, tiyatro yazınımızın ilk önemli yapıtıdır. Yazar, konusunu ünlü “Silistre müdafaası”ndan alan bu oyununda “Osmanlı kahramanlığı”nın birer örneği olan kişileri aracılığıyla “vatanı için ölmek” tezini coşkulu bir dille işler. Sahnelenen ilk oyun olarak kabul edilen Vatan yahut Silistre’yi okurken de zevk alacaksınız.

Yazınımızın önemli başyapıtlarından Eylül romanının yazarı Mehmet Rauf’un Define ve devamı Kan Damlası adlı romanları, polisiye roman türünün sürükleyici örneklerindendir. Define’de, Divan şairi Fuzûlî’nin Divan’ındaki kimi sözcüklerle şifrelenip nerede gizlendiği belirtilen altın paraları ve mücevherleri arama serüveni, anlatılır. Define yayımlandığı dönemde olduğu kadar, bugün de aynı zevkle ve heyecanla okunacak usta işi bir romandır.

Kafka külliyatından seçilen dört öykü, okuru, yazarın metaforlarla dolu labirentlerinde heyecanlı ve alışılmadık bir okuma serüvenine davet ediyor. Okur, gerçek hayat ile Kafkaöykülerine yayılmış metaforların, imgelerin arasındaki geniş ve derin uçurumda, her iki yanı birbirine bağlayıp bir anlam kurmaya çalıştıkça, okumanın da ödülü büyük bir ‘emek’ işi olduğunun farkına varıyor.

Fransız Aydınlanması’nın ‘aykırı’ sesi Rousseau, edebiyatın geleneksel türleri içinde kendisine kolayca bir yer bulamayan bu ‘anı’ ile ‘roman’ arası metinde, hayatı ile son bir hesaplaşma çabasına girişiyor. Düşünür, 1776-1778 arasında yaptığı kısa gezintiler sırasında aldığı küçük notları, kendi iç hesaplaşmalarıyla birleştirerek bu eseri oluşturmuştur. Acı, ölüme yakın olma, bireysel mutluluğu ve iç huzuru arama, kişiye özgü bir ahlak ve inanca duyulan ihtiyaç, insanın sosyal yanı ile doğal yanı aras

Eylül yazarı olarak ünlenen Mehmet Rauf’un Böğürtlen romanı, popüler yazınımızın güzel örneklerinden biridir. Pertev, Büyükada’da tanıştığı “Böğürtlen” adını verdiği Müjgân’a, ilk görüşte vurulur. Müjgân’sa insanlardan kaçan, gerçek aşkı bulamayacağına inanan, gururlu bir kızdır. Pertev, acaba Müjgân’ın gönlünü kazanıp mutlu olabilecek midir?

Her zaman cumhuriyet yönetiminden yana olan Mac- hiavelli, İtalya'daki devletçiklerin, 15 yüzyılın sonu ile 16 yüzyılın başında içinde bulundukları siyasal kao- su, askeri, ekonomik ve ahlaksal çöküşü durduracak bir prens (hükümdar) arayışına girer. Bu "özel tarih-sel" durum, Machiavelli'nin, prense, sözünden dön-me hakkını bile tanıyan bir yetkiler listesi sunmasına yol açmıştır. Prens, özel duruma bağlı bir "akıl verme" metni olarak anlaşıldığı kadar, her zaman için geçerli olması gereken bir güç ve kudre

Oscar Wilde'ın masalsı hikâyelerinde, diğer masal- larda olduğu gibi, insanlarla hayvanlar, canlılarla cansızlar bir arada yaşıyor. Bir bülbül gül ağacıyla konuşuyor, su sıçanı yavrularına yüzme öğreten bir ördeğe sesleniyor, yeşil keten kuşu bir hikâye anla- tıyor orman sakinlerine... Bir çatapat, bir yıldızlı do-nanma fişeği, bir çarkıfelek, bir roket ve bir maytap, hep birlikte bir hikâyenin kahramanları haline geliyor. Ya da bencil de olsa bir dev, insanların arasında sür- dürüyor hayatını.

Ian Knox, insanların evrimleşmesiyle oluş muş bir ırka ait olduğunu on dört yaşında öğrenir. Onun gibi olan mavi kanlılar, tu- runcu kanlılar tarafından bir dağın içine hapsedilmişler ve özgürlüklerini geri ala- cakları bir savaşa hazırlanıyorlardır. Ha- yatının tamamen değişmesiyle o da mavi kanlıların akademisine katılır. Ancak aka- deminin, eğittiği çocuklardan sakladıkla- rı sırlar vardır ve onları ortaya çıkartma- ya cesaret edecek tek insan Ian olacaktır.

Dostoyevski, Çarlık rejimini şiddet yoluyla devirmeyi hedefleyen bir derneğin faaliyetlerine ortak olduğu gerekçesiyle Sibirya-Omsk'ta dört yıl ceza çeker. Hayatın karanlık yüzüne çarptığı dört yılın ürünü, bu belgesel-gerçekçi anı romandır. Öte yandan, bu cezayı, Rus halkına karşı işlediği günahın kefareti olarak yorumlayan yazar, kahramanı Goryançikov ve öteki mahkûmların üzerinden derin iç dünya yolculuklarına çıkarak ruhun kurtuluşunu arar.

Halk şiiri, halkın bağrından çıkan şairlerin şiiridir. "Halk ozanı", "âşık", "saz şairi" gibi adlar da verilen halk şairi, kimi zaman diyar diyar dolaşır, kimi zaman bir yere yerleşip bir ustaya kapılanarak mesleğini yapardı. Halk şairlerimiz, toplumun gözü, kulağı olmuştur. Halkın anlatamadıklarını onlar dizelere dökmüştür. Hoşlarına giden, gitmeyen her duruma karşı kişisel ya da toplumsal tepkilerini, sazları eşliğinde şiirler okuyarak dile getirmişler ve bu şiirler halk tarafından öyle beğenilmiştir ki d

Faust'un konusu, 16. yüzyılda Almanya'da ya- şamış, büyüye ve simyaya düşkün, şarlatanlıklardan geri kalmayan Doktor Faustus'a ve onun Alman efsanelerindeki izdüşümlerine kadar geri gider. Goethe, "aydınlanma" hareketinin ve bu hareketin Alman burjuva-aristokrat aydını üzerindeki etkisinin bütün yansımalarını değerlendirir. Almanya'da, Fransa'dakine benzer hızlı dönüşümler yaşanamamış, reform umutlarını aristokrasiye bağlayan aydınlar, "dünyadan" kopup uzaklaşarak içlerine ya da Goethe/Faust gibi saraylara

Dünya edebiyatının en büyük yazarlarından olan Fyodor Dostoyevski, bu eseri sürgünden döndükten sonra St. Petersburg'da yazdı. Romanı anlatan, genç bir yazar olan ve gelecek vaat eden İvan Petroviç'in, yazma yöntemleri ve toplumsal konumu Dostoyevski'nin kendi yaşamından alınmıştır. Kahraman, büyük bir ünden yoksulluğa düşer. Yazarın en güçlü eserlerinden sayılan Ezilenler, yoğun özyaşam öyküsel izler taşır.

Uğultulu Tepeler, ilk yayımlandığında, dö- nemin en saygın edebiyat dergisi Quarterly Review'da "onulmaz biçimde canavarca", "isyan ettirecek" nitelikte bir roman olarak değerlendirilmişti. Bugün ise, edebiyat tarihçileri bir başyapıt ile karşı karşıya bulunduğumuzdan eminler. Earnshaw çiftliğine getirilen yoksul, sahipsiz çingene çocuğu Heathcliff ile çiftliğin güzel kızı Catherine arasındaki tutku, uğultulu tepelerin laneti gibi dolaşır ortada; duygularıyla oynanan Heathcliff sevgilisinin soylu ve varlıkl

Avrupa'nın sınır bölgelerinden bir yerden gelen Kont Drakula, Viktorya Çağı İngiltere'sinde ortalığa dehşet saçar. Lanetli, denetlenemez olan bir güç, sarsılmaz görünen bir düzenin içine sızmıştır. Cinsiyet ayrımı- nın, sınıflar ayrımı gibi mevcut toplumsal düzenin temel dayanaklarını oluşturduğu, kadının çekirdek ailedeki anne rolünün kutsallaştırıldığı bir kültürel coğrafyada ve dönemde, Bram Stoker, bir aristokratı vampirleştirerek yerleşik anlayış ve ahlak normlarını "dişleyip" durur. Mektuplar, günlükl